We zijn met de Equal Life Foundation alweer heel wat jaartjes bezig om meer bewustzijn te kweken voor een ander economisch en financieel stelsel. Waar we zijn begonnen met een model dat voor de huidige mens nog als toekomstmuziek of een onmogelijkheid klonk, hebben we door de jaren heen het nieuwe stelsel langzaam zo vereenvoudigd en toegeschreven naar een transitiemodel, dat het nu erg veel weg heeft van het basisinkomen model waar nu door heel Europa veel over gesproken wordt en veel initiatieven mee gestart zijn. Met dat verschil dat ons vereenvoudigde transitiemodel niet spreekt van een ‘onvoorwaardelijk’ basisinkomen, maar van een ‘voorwaardelijk’ basisinkomen.
Wanneer ik hier met mensen over spreek dan lijkt het wel uit de reactie van mijn gesprekspartners dat ik rare of zelfs lelijke dingen zeg wanneer ik het heb over voorwaardelijk. Het lijkt haast wel of het woord voorwaardelijk als negatief wordt ervaren en het woord onvoorwaardelijk als een positieve term die staat voor iedereen krijgt. Maar hebben we hier niet gewoon te maken met een armoedig vocabulaire?
Onvoorwaardelijk : zonder voorwaarden, zonder beperkingen (van Dale)
Voorwaardelijk : onder of met voorwaarden: voorwaardelijke veroordeling waarbij de straf niet wordt uitgevoerd als de veroordeelde aan bepaalde voorwaarden voldoet (van Dale)
Kijk en daar zie je het probleem al, het woord voorwaardelijk kennen we allemaal uit het strafrecht en heeft dus een nare bijsmaak. Dat dit woord in combinatie met andere woorden een zin kan vormen die niets met strafrecht te maken heeft maar met gelijkheid, dat station heeft men dan allang gepasseerd, want men is in de reactie geschoten en hoort de rest allang niet meer. De zin luidt dan als volgt: de Leefbaar Inkomen Gegarandeerd (LIG) stelt voor om een voorwaardelijk basisinkomen in te voeren.
Bij onvoorwaardelijk komen er al snel gevoelens van genegenheid en broederliefde omhoog, het onvoorwaardelijk houden van de ander eneigenlijk het onvoorwaardelijk houden van onszelf. Iets wat ons vaak niet lukt, maar waar wij wel naar hunkeren en wat we verlangen van de ander om daar aanvulling aan te geven. Zo ook bij het onvoorwaardelijk basisinkomen dat op dit gevoel bewust of onbewust inspeelt, de ander die jou deze liefde schenkt in de vorm van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Bijna te mooi om waar te zijn.
Dus wat is er aan de hand? Wanneer wij bij invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen iedereen vanaf 18 jaar een basisinkomen geven dan betekent dat wanneer ik al een baan heb het basisinkomen met mijn salaris wordt verrekend. Heb ik nu geen baan om wat voor reden dan ook, dan wordt mijn uitkering ingeruild voor het basisinkomen. Dan moeten we onszelf de vraag stellen of wij een basisinkomen voor alle Nederlanders vanaf 18 jaar wel kunnen garanderen/uitbetalen op korte termijn. Een voorwaardelijk basisinkomen wordt dan ook alleen aan hen gegeven die geen inkomsten uit werk hebben om welke reden dan ook, waarbij het wel mogelijk is om erbij te verdienen. Zo wordt de samenleving gelijk getrokken met een beperktere hoeveelheid geld die in eerste instantie tot onze beschikking is.
In beide scenario’s zal het werkaanbod drastisch veranderen en zullen de totaal nutteloze en dus overbodige banen verdwijnen, omdat ons werkethos zal veranderen. Wel of niet werken bepaald dan niet meer je status, het wordt meer de vraag wat wil jij terug geven aan de samenleving die jou van je natje en droogje voorziet. Daarnaast is er zoveel werk dat geautomatiseerd kan worden en zoveel werk dat nu niet gedaan wordt maar wel schreeuwt om gedaan te worden. Je kunt dan denken aan allerhande onderzoeken en oplossingen om onze planeet weer op de rails te krijgen en een duurzamere coëxistentie met moeder aarde tot stand te brengen.
Dus al met al is de keuze simpel, ga je voor een samenleving die gebaseerd is op haalbaarheid op dit moment of val je voor het woord ‘onvoorwaardelijk’ als een soort van naastenliefde, en hoop je dat alles wel goed komt? Onvoorwaardelijk of voorwaardelijk? Ik zou ook kunnen zeggen dat ik onvoorwaardelijk om jou geef als mens en dus gelijkheid op alle gebieden als de norm wil maken door voor jou en mij te kiezen voor een voorwaardelijk basisinkomen dat ons beiden kan laten genieten van een leven met waarde.
Het is tijd om het woord ‘voorwaardelijk’ los te koppelen van zijn negatieve bijsmaak en simpel en alleen te zien wat dit voor jou en mij betekent zonder in de reactie te schieten en hierop te handelen. Onvoorwaardelijke liefde is natuurlijk wat we allemaal uiteindelijk willen van de ander en in feite ook van onszelf, maar onvoorwaardelijke onhaalbaarheid lijkt mij niet de weg vooruit na eeuwen van ongelijkheid.
Een Veertiger haar Tocht naar Leven 